หุ้นบุริมสิทธิคืออะไร？ต่างกับหุ้นสามัญอย่างไรบ้าง

หุ้นบุริมสิทธิมักถูกอธิบายว่าเป็นหลักทรัพย์แบบไฮบริดซึ่งมีทั้งหุ้นสามัญและพันธบัตร ทำให้หุ้นบุริมสิทธิ คือหลักทรัพย์ชั้นยอดที่รวมการจ่ายรายได้ที่สม่ำเสมอของพันธบัตรเข้ากับข้อได้เปรียบในการเป็นเจ้าของหุ้นของหุ้นสามัญ ซึ่งรวมถึงโอกาสที่หุ้นจะมีมูลค่าเพิ่มขึ้นเมื่อเวลาผ่านไป บทความนี้จะให้คำตอบในหลายแง่มุม พบคำตอบว่าหุ้นบุริมสิทธิ คืออะไร ประเภทของหุ้นบุริมสิทธิ คืออะไรบ้างและหุ้นบุริมสิทธิ คือสินทรัพย์ที่ให้ผลตอบแทนอย่างไรก่อนที่ท่านจะเริ่มลงทุน

หุ้นบุริมสิทธิคืออะไร

แน่นอนว่าก่อนเริ่มต้นการลงทุนหลายท่านคงต้องการทราบว่าหุ้นบุริมสิทธิ คืออะไร?

หุ้นบุริมสิทธิ คือหุ้นที่เรียกว่า preferred stock หรือ preference shares ในภาษาอังกฤษ โดยหุ้นบุริมสิทธิ คือหลักทรัพย์ที่แสดงถึงความเป็นเจ้าของในบริษัท และมีสิทธิเรียกร้องก่อนหุ้นสามัญในทรัพย์สินและรายได้ของบริษัท ผู้ถือหุ้นหุ้นบุริมสิทธิมีสิทธิเหนือผู้ถือหุ้นสามัญ แต่มีน้อยกว่าเมื่อเทียบกับพันธบัตรในแง่ของการเรียกร้องในทรัพย์สิน ทั้งนี้ผู้ถือหุ้นบุริมสิทธิจะได้รับความสำคัญเหนือผู้ถือหุ้นสามัญในการจ่ายเงินปันผล

คุณสมบัติของหุ้นบุริมสิทธิ

หุ้นบุริมสิทธิ คือหุ้นที่มีคุณสมบัติพิเศษที่แตกต่างจากหนี้สินหรือหุ้นสามัญของผู้ถือหุ้นทั่วไป แม้ว่าอาจจะมีข้อกำหนดบางอย่างที่แตกต่างกันไป แต่คุณลักษณะต่อไปนี้ถือเป็นเรื่องปกติของหุ้นบุริมสิทธิ

1. ความชอบในสินทรัพย์เมื่อมีการชำระบัญชี: ผู้ถือหุ้นบุริมสิทธิ คือผู้ที่มีลำดับความสำคัญมากกว่าผู้ถือหุ้นสามัญเมื่อกล่าวในแง่ของการเรียกร้องสินทรัพย์ของบริษัทเมื่อมีการชำระบัญชีหนี้สิน
2. หุ้นบุริมสิทธิและการจ่ายเงินปันผล: หุ้นหุ้นบุริมสิทธิ คือหุ้นประเภทที่มีการจ่ายเงินปันผลให้แก่ผู้ถือหุ้น การจ่ายเงินปันผลสามารถคงที่หรือลอยตัวตามเกณฑ์มาตรฐานอัตราดอกเบี้ย
3. ความชอบในเงินปันผล: ผู้ถือหุ้นบุริมสิทธิ คือผู้ที่ได้รับความสำคัญในการจ่ายเงินปันผลมากกว่าผู้ถือหุ้นสามัญ
4. การไม่ลงคะแนนเสียง: โดยทั่วไป หุ้นจะไม่ให้สิทธิในการออกเสียงแก่ผู้ถือ อย่างไรก็ตาม หุ้นบุริมสิทธิบางหุ้นอนุญาตให้ผู้ถือสิทธิลงคะแนนเสียงในเหตุการณ์พิเศษได้
5. การแปลงสภาพเป็นหุ้นสามัญ: หุ้นบุริมสิทธิ คือหุ้นที่อาจถูกแปลงเป็นหุ้นสามัญตามจำนวนที่กำหนดไว้ หุ้นบุริมสิทธิบางหุ้นระบุวันที่ที่สามารถแปลงหุ้นได้ ในขณะที่บางหุ้นต้องได้รับอนุมัติจากคณะกรรมการบริษัทในการแปลง
6. การซื้อหุ้นคืน: บริษัทผู้ออกหุ้นสามารถซื้อหุ้นบุริมสิทธิคืนได้ตามวันที่กำหนด

ประเภทของหุ้นบุริมสิทธิ

หุ้นบุริมสิทธิ คือหุ้นที่เป็นสินทรัพย์รูปแบบการรักษาความปลอดภัยทางการเงินที่ยืดหยุ่นมาก โดยเราสามารถจำแนกประเภทของหุ้นบุริมสิทธิได้ดังต่อไปนี้

• หุ้นบุริมสิทธิแปลงสภาพ หรือ Convertible preferred stock

ลักษณะเฉพาะของหุ้นบุริมสิทธิ คือหุ้นนี้สามารถแปลงเป็นหุ้นสามัญตามจำนวนที่กำหนดไว้ หุ้นปนะเภทแปลงสภาพเป็นหุ้นบุริมสิทธิที่สามารถแลกเปลี่ยนเป็นหุ้นสามัญในอัตราคงที่ ซึ่งข้อนี้จะเป็นประโยชน์อย่างยิ่งสำหรับผู้ถือหุ้นบุริมสิทธิหากมูลค่าตลาดของหุ้นสามัญเพิ่มขึ้น

สมมติว่านักลงทุนซื้อหุ้นบุริมสิทธิแปลงสภาพได้ 5 หุ้นที่ราคา 50 บาทต่อหุ้น และหุ้นบุริมสิทธิหนึ่งหุ้นสามารถใช้ในการแปลงเป็นหุ้นสามัญได้สามหุ้น นั่นหมายความว่านักลงทุนจะสามารถทำกำไรได้จากการลงทุนเริ่มต้น 250 บาท หากหุ้นบุริมสิทธิห้าหุ้นถูกแปลงเป็นหุ้นสามัญ 15 หุ้น เมื่อมูลค่าของหุ้นสามัญสูงกว่า 17 บาท (17 บาท * 15 = 255 บาท)

แต่ในข้อดีนั้นก็แลกมากับข้อเสียหนึ่งอย่าง คือเมื่อแลกเปลี่ยนหุ้นแล้วจะเท่ากับว่าผู้ถือหุ้นจะสละผลประโยชน์ของเงินปันผลคงที่และไม่สามารถแปลงหุ้นสามัญกลับเป็นหุ้นบุริมสิทธิได้

• หุ้นบุริมสิทธิสะสม หรือ Cumulative preferred stock

ลักษณะเฉพาะของหุ้นบุริมสิทธิ คือหุ้นบุริมสิทธิที่มีส่วนคำสั่งสะสมปกป้องนักลงทุนจากการตกต่ำของผลกำไรของบริษัท หากรายได้ลดลง บริษัทที่ออกหลักทรัพย์อาจไม่สามารถจ่ายเงินปันผลได้ หุ้นจะสะสมเงินปันผลและกำหนดให้จ่ายเงินปันผลที่ยังไม่ได้จ่ายให้กับผู้ถือหุ้นบุริมสิทธิก่อนที่จะจ่ายเงินปันผลให้กับผู้ถือหุ้นสามัญ สรุปง่าย ๆ ว่าหากผู้ออกหุ้นไม่ได้จ่ายเงินในรอบการจ่ายเงินปันผล การจ่ายเงินปันผลจะถูก บวกเข้าในการจ่ายเงินปันผลครั้งต่อไป หากบริษัทค้ำประกันเงินปันผล 100 บาทต่อหุ้นบุริมสิทธิแต่ไม่สามารถจ่ายเป็นเวลาสามปีติดต่อกัน บริษัทจะต้องจ่ายเงินปันผลสะสม 400 บาทในปีที่สี่ก่อนที่จะจ่ายเงินปันผลให้ผู้ถือหุ้นอื่นๆ

• หุ้นบุริมสิทธิที่แลกเปลี่ยนได้ หรือ Exchangeable preferred stock

ลักษณะเฉพาะของหุ้นบุริมสิทธิ คือหุ้นสามารถแลกเปลี่ยนเป็นหลักทรัพย์ประเภทอื่นได้

• หุ้นบุริมสิทธิแบบมีส่วนร่วม หรือ Participatory Preferred Shares

ลักษณะเฉพาะของหุ้นบุริมสิทธิ คือให้การรับประกันผลกำไรเพิ่มเติมแก่ผู้ถือหุ้น หุ้นบุริมสิทธิทั้งหมดมีอัตราการจ่ายเงินปันผลคงที่ซึ่งเป็นผลประโยชน์หลัก อย่างไรก็ตาม หุ้นบุริมสิทธิ คือหุ้นแบบมีส่วนร่วมรับประกันการจ่ายเงินปันผลเพิ่มเติมในกรณีที่บริษัทที่ออกหลักทรัพย์บรรลุเป้าหมายทางการเงินบางประการ หากบริษัทมีปีที่ทำกำไรได้เป็นพิเศษและบรรลุเป้าหมายกำไรที่กำหนดไว้ ผู้ถือหุ้นที่มีส่วนร่วมจะได้รับเงินปันผลที่สูงกว่าอัตราคงที่ปกติ

• หุ้นบุริมสิทธิชนิดสามารถเรียกคืนได้ หรือ Callable Preferred Shares

ลักษณะเฉพาะของหุ้นบุริมสิทธิ คือหุ้นที่เรียกได้คือหุ้นบุริมสิทธิที่บริษัทที่ออกหลักทรัพย์สามารถเลือกซื้อคืนได้ในราคาคงที่ในอนาคต ข้อกำหนดนี้เป็นประโยชน์ต่อบริษัทที่ออกหลักทรัพย์มากกว่าผู้ถือหุ้น เนื่องจากช่วยให้บริษัทสามารถจำกัดมูลค่าหุ้นได้

หากบริษัทยังคงสิทธิในการซื้อคืนหุ้นหุ้นบุริมสิทธิชนิดสามารถเรียกคืนได้ในราคา 45 บาทต่อหุ้น บริษัทอาจเลือกซื้อผู้ถือหุ้นในราคานี้ หากมูลค่าตลาดของหุ้นบุริมสิทธิดูเหมือนว่าอาจเกินระดับนี้ หุ้นบุริมสิทธิ คือหุ้นได้ช่วยให้มั่นใจได้ว่า บริษัท สามารถจำกัดความรับผิดสูงสุดให้กับผู้ถือหุ้นบุริมสิทธิได้

ข้อจำกัดของหุ้นบุริมสิทธิ

1. ข้อจำกัดด้านการซื้อขายหุ้นบุริมสิทธิ หุ้นบุริมสิทธิ คือหุ้นที่สามารถซื้อขายในตลาดรองได้เช่นเดียวกับหุ้นสามัญ อย่างไรก็ตามการซื้อขายได้ไม่ได้หมายความว่าคุณจะได้รับเงินเท่ากับที่คุณจ่ายไป แม้ว่าราคาหุ้นบุริมสิทธิจะมีเสถียรภาพมากกว่าราคาหุ้นทั่วไป แต่ก็ไม่ตรงกับมูลค่าที่ตราไว้เสมอไป
2. มูลค่าการขายต่อหุ้นของหุ้นประเภทบุริมสิทธิแปลงสภาพได้ (Convertible preferred stock) อาจเชื่อมโยงกับค่าเบี้ยประกันภัยของการแปลงสภาพ หากหุ้นบุริมสิทธิมีค่าพรีเมียมต่ำ (หรือไม่มีพรีเมียม) มูลค่าของหุ้นนั้นก็อาจเพิ่มขึ้นเหมือนกับหุ้นสามัญที่เกี่ยวข้องกัน หากมีการแปลงค่าเบี้ยประกันภัยสูง หมายความว่าไม่สามารถทำกำไรในการแปลงหุ้นได้ บริษัทอาจซื้อขายด้วยการกำหนดราคาที่สม่ำเสมอคล้ายกับพันธบัตร
3. หุ้นบุริมสิทธิ คือหุ้นที่อาจทำให้กำไรของคุณมีจำกัดขึ้น เช่นเดียวกับราคาพันธบัตร ราคาหุ้นบุริมสิทธิเปลี่ยนแปลงช้าและผูกติดอยู่กับอัตราดอกเบี้ยในตลาด ในขณะที่หุ้นสามัญจะไม่จำกัดว่าราคาหุ้นจะไปได้สูงแค่ไหน

แตกต่างกับหุ้นสามัญอย่างไร

1. ความแตกต่างที่สำคัญระหว่างหุ้นสามัญและหุ้นบุริมสิทธิ คือหุ้นบุริมสิทธิไม่ให้สิทธิออกเสียงแก่ผู้ถือหุ้นในขณะที่หุ้นสามัญอนุญาติให้สิทธิออกเสียงแก่ผู้ถือหุ้น
2. ผู้ถือหุ้นบุริมสิทธิมีความสำคัญเหนือรายได้ของบริษัท ซึ่งหมายความว่าพวกเขาจะได้รับเงินปันผลก่อนผู้ถือหุ้นสามัญ
3. เมื่อพูดถึงสินทรัพย์ของบริษัท ผู้ถือหุ้นสามัญจะอยู่ในลำดับสุดท้าย ซึ่งหมายความว่าพวกเขาจะได้รับเงินหลังจากเจ้าหนี้ ผู้ถือหุ้นกู้ และผู้ถือหุ้นบุริมสิทธิ
4. ความแตกต่างด้านมูลค่าของหุ้น หุ้นบุริมสิทธิ คือหุ้นที่มีลักษณะเช่นเดียวกับพันธบัตร เพราะมันมีมูลค่าที่ตราไว้ซึ่งได้รับผลกระทบจากอัตราดอกเบี้ย เมื่ออัตราดอกเบี้ยสูงขึ้น มูลค่าของหุ้นบุริมสิทธิจะลดลง และในทางกลับกัน อย่างไรก็ตาม สำหรับหุ้นสามัญ มูลค่าของหุ้นจะถูกควบคุมโดยอุปสงค์และอุปทานของนักลงทุนที่อยู่ในตลาด

สรุป

หุ้นบุริมสิทธิอาจเป็นส่วนเสริมที่ดีในพอร์ตของคุณ ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับเป้าหมายการลงทุนของคุณ ข้อได้เปรียบบางประการของหุ้นบุริมสิทธคือเงินปันผลที่สูงขึ้น โดยทั่วไป คุณสามารถรับเงินปันผลปกติที่สูงขึ้นด้วยหุ้นบุริมสิทธิ การจ่ายเงินมักจะมากกว่าที่คุณจะได้รับจากพันธบัตรเพราะคุณรับความเสี่ยงมากขึ้น ซึ่งนั่นทำให้หุ้นบุริมสิทธิ คือสินทรัพย์อีกตัวหนึ่งที่น่าสนใจอย่างมากสำหรับนักลงทุนไม่ว่าจะเป็นมือใหม่หรือนักลงทุนที่เชี่ยวชาญก็ตาม